Bogen, grepen, sieraden en meer

De Amsterdamsche Fijnhouthandel levert hout voor bijzondere toepassingen. We hebben bijvoorbeeld verschillende kleine stukken bijzondere houtsoorten die zeer geschikt zijn voor grepen en sieraden. Daarnaast hebben we een ruime voorraad hout die geschikt is voor bogenbouw.

Kruisbogen en schuttersbogen

Door de tijd heen zijn schuttersbogen, zoals kruisbogen of een longbow, door de meeste beschavingen gebruikt als een doeltreffend wapen in de strijd en voor de jacht. Tegenwoordig is boogschieten een populaire sport. Voor de vervaardiging werden geschikte lokale houtsoorten gebruikt. Voor schuttersbogen wordt naast compositiematerialen nog steeds veelvuldig gebruik gemaakt van hout. Deze bogen worden nog steeds gebruikt voor de jacht en natuurlijk voor de sport. Hiernaast worden ook replica’s gemaakt van oudere bogen.

De geschikte houtsoorten worden geselecteerd op basis van eigenschappen zoals stijfheid, sterkte, buigzaamheid en taaiheid. Hierbij speelt de houtnerf een belangrijke rol. Veel bogen worden gelamineerd met gebruik van verschillende houtsoorten.

Martial Arts

De meeste martial arts zijn afkomstig uit Azië. Vooral China, Korea en Japan hebben een lange historie wat betreft zelfverdediging technieken. Zowel bij Aikido als Han Mu Do word gebruik gemaakt van houten oefenwapens zoals de korte stok, houten zwaard en houten mes. Kendo, wat ‘Weg van het Zwaard’ betekent, is een moderne Japanse martial art van zwaardvechten, gebaseerd op het traditionele Japanse Kenjutsu. Bij Kenjutsu worden boken (houten zwaarden) gebruikt. Fijnhout biedt hiervoor geschikte houtsoorten zoals Essen, Groenhart, Massaranduba en Azijnhout.

Grepen, Heften en Deurknoppen

Grepen gemaakt van hout hebben vaak een mooie en luxe uitstraling. Bij de keus van de houtsoorten zijn een paar factoren van belang. Zo dient onbehandeld of geolied hout bestand te zijn tegen vocht en vuil van de handen en dient het slijtvast te zijn. Daarnaast dient het hout stabiel te zijn zodat het niet scheurt of krom trekt. De zwaardere, vettere houtsoorten met een dichte nerf zijn daarom meestal beter geschikt. Indien het voorwerp afgelakt wordt komen natuurlijk meerdere houtsoorten in aanmerking.

De sterkte-eigenschappen voor de meeste handgrepen en deurknoppen zijn minder belangrijk waardoor er meer houtsoorten geschikt zouden kunnen zijn. Hieronder vindt u een lijst van de soorten die geschikt zijn. Geschikte houtsoorten voor grepen van messen zijn Bubinga, Gonçalo Alves, Buxus, Braziliaans ebben, Grenadille, Esdoorn, Cocobolo, Honduras Palissander, Noten, Coromandel, Letterhout, Padoek, Ebben, Olijfhout en Purperhart.

Geschikte houtsoorten:

• Hickory. Een taaie Noord-Amerikaanse houtsoort.
• Taxus is het hout dat vroeger gebruikt werd voor de beruchte Engelse longbow. Dit hout heeft de juiste eigenschappen voor een langere boog. Slechts een klein deel van de stam is geschikt voor deze toepassingen. Over het algemeen wordt er gebruik gemaakt van een combinatie van kern en spinthout.
• Surinaams groenhart wordt ook wel bowwood (wat booghout betekent) genoemd en is een harde stabiele houtsoort met een hoge stijfheid. Hierdoor is het vooral geschikt voor kortere wendbare bogen die worden gebruikt in bebost gebied.
• Essen met een rechte nerf is taai en is vooral in gelamineerde bogen goed toepasbaar.
• Esdoorn heeft goede eigenschappen en wordt vooral in gelamineerde bogen gebruikt.
• Massaranduba wordt in Suriname voor jachtbogen gebruikt.
• Purperhart is een goede houtsoort voor het lamineren met esdoorn.
• Osage Orange: veel gebruikt en uitermate geschikt voor bogenbouw.

Sieraden

Van oudsher worden fraaie en soms zeldzame houtsoorten gebruikt voor sieraden. Vanwege de kleine afmetingen is hout met een dichte fijne nerf en fijne tekeningen gewild. Grote vlamtekeningen in het hout ziet men meestal niet terug op kleine voorwerpen. Daarnaast dient het hout stabiel te zijn, zodat het niet scheurt of krom trekt. De zwaardere vettere houtsoorten met een dichte nerf zijn daarom meestal beter geschikt. Indien het voorwerp afgelakt wordt komen meerdere houtsoorten in aanmerking.

Geschikte houtsoorten voor houten sieraden: Bubinga, Braziliaans Ebben, Buxus, Cocobolo, Ebben, Coromandel, Letterhout, Palissander, Olijfhout, Pokhout, Rozenhout, Santos Palissander en divers Knol- en Wortelhout. Houtsoorten met bijzondere kleuren kunnen een fraai effect hebben, bijvoorbeeld: Geelhout, Afrikaans Padoek, Purperhart.

Geweer en pistoolgrepen. Tegenwoordig worden geweer- en pistoolgrepen uit de massaproductie meestal van kunststof gemaakt maar de luxe handgemaakte jachtgeweren en pistolen worden nog steeds zoals vroeger van hout gemaakt. De traditionele houtsoort voor geweren is notenhout. Smith & Wesson gebruikt o.a. Gonçalo Alves voor zijn revolvers.

Mesheften. De traditionele houtsoorten die voor mesheften worden gebruikt zijn: Ebben, diverse Palissandersoorten en Peren. Deze laatste wordt vaak zwart gebeitst om op Ebbenhout te lijken. Tegenwoordig worden steeds meer exotische houtsoorten gebruikt.

Paardenmessen vallen onder bijzondere toepassingen van messen. In Zeeland kreeg je een paardenmes als je 18 werd en met de paarden op het land mocht werken. De vroegste exemplaren van deze messen tonen vaak een paard voor de wagen, een paard voor de ploeg of een Bijbelse voorstelling. De latere exemplaren hebben meestal kleine landbouwwerktuigen als versiering. Vaak ook zijn de heften voorzien van initialen of een jaartal. Het oudste jaartal wat is aangetroffen is 1807. Het Zeeuwse mes bevat ook een ‘zieltje’: het balletje die door vakkundig snijwerk in een kooitje werd uitgesneden en rammelt als je het mes schudt. De heften van de Zeeuwse paardenmessen worden gemaakt van Buxus, Castello of Perenhout.

Luxe voorwerpen

Dozen voor sieraden. Houten dozen of kisten kunnen van verschillende houtsoorten gemaakt worden. Hierbij is het van belang om stabiele (en goed gedroogde) houtsoorten uit te kiezen zodat de kist niet snel kromtrekt of splijt. Er moet aandacht worden gegeven aan de houtnerf en de werking van het hout. Luxe kistjes worden vaak met luxe fineersoorten afgewerkt wat niet alleen een fraai effect heeft maar ook een stabiliserende werking op de constructie. Deze kunnen gelamineerd worden uit contrasterende kleuren zoals Wenge met Esdoorn.

Pennen. Luxe houten pennen worden vaak afgelakt en hierbij speelt het uiterlijk een belangrijke rol. U kunt dezelfde houtsoorten gebruiken als voor de sieraden, het hout dient wel goed gedraaid te kunnen worden.

Humidors. Sigarenkisten worden meestal gemaakt van Cedrela Odorata. Dit hout bezit oliën met een aangename geur die de sigaren een aangename smaak zou geven maar ook de sigarenworm weert. Luxe sigarenkisten, humidors genoemd, hebben een ingebouwde vochtigheidsmeter en bevochtigingsysteem. Er moet aandacht worden gegeven aan de houtnerf en de werking van het hout. Luxe kistjes worden vaak met luxe fineersoorten afgewerkt, wat niet alleen een fraai effect heeft maar ook een stabiliserende werking op de constructie.

Naamborden. Eigenaren van boten en schepen gebruiken borden van Teakhout of Mahonie om de naam van hun schip in de frezen. Als Mahonie goed is afgelakt, is het bestendig tegen weer en wind, zout en zoet water. Teak hoeft niet afgewerkt te worden.